De VW Porsche casus. Beide verliezers?
Net waren de gemoederen in Duitsland wat bekoeld na de soap rond Opel, was er in juli weer een volgend spannend drama dat velen ernstig bezighield: de strijd tussen Volkswagen en Porsche in de personen van Ferdinand Piëch (72), de voorzitter RvC van Volkswagen en Wendelin Wiedeking (56), de CEO van Porsche. De laatste was sinds 2005 bezig grote pakketten aandelen van VW op te kopen, zodat Porsche uiteindelijk de zeggenschap over VW zou kunnen krijgen.
Interessant voor Porsche, omdat ze dan onbeperkt toegang zouden hebben tot de financiële en technologische reserves van VW. Zoals iedereen weet is deze poging mislukt. Boeiend genoeg om terug te kijken wat er is gebeurd en wat er had kunnen gebeuren.
In de eerste plaats wordt er in de Duitse pers, Frankfurter Algemeine, Süddeutsche Zeitung, die Welt, der Spiegel etc. veelvuldig gewezen op de strijd om de macht tussen de prima donna’s Piëch en Wiedeking. Beide met een grote staat van dienst in de autowereld, Piëch eerst als topman van Audi, vervolgens als topman van VW, Wiedeking als redder van Porsche. In de jaren negentig van de vorige eeuw was laatstgenoemde met Japanse management- en productiemethoden in de weer om het bedrijf weer gezond te maken en die het vervolgens tot enorme winsten bracht.
Beiden worden niet gekenmerkt door bescheidenheid: de ene verstrekkende uitspraak van Piëch lokte de volgende bijtende reactie van Wiedeking uit en vice versa. Een titanengevecht dat Wiedeking haast niet kon winnen omdat grootaandeelhouders van Porsche de families Piëch en Porsche zijn, uit wier midden dezelfde Ferdinand Piëch zitting heeft in de RvC van Porsche, waarvan overigens Wolfgang Porsche, kunt u het nog volgen?, de voorzitter is. Genoemde families waren het de afgelopen maanden grondig oneens, maar hebben medio juli het front gesloten. Daarnaast is bondsstaat Nedersaksen 20% aandeelhouder van VW met nog steeds vetorecht en doorverbinding naar CDU bondskanselier Merkel.
Strijd om de macht in de top van ondernemingen komt veel voor, maar zelden zo in het openbaar als in dit geval. Helaas leidt deze dynamiek vaak tot verkeerde besluitvorming. Zo ook hier, waar zeer veel op het spel staat. Zoals: VW komt de crisis nu relatief redelijk door, maar is dat niet in belangrijke mate te danken aan de “Abwrackpremie” in Duitsland? Waarom wordt de VW Phaeton nog steeds gemaakt hoewel niemand hem koopt, waarom heeft VW al die dure merken als Bentley, Lamborghini en Bugatti in huis gehaald? Wordt er niet veel teveel geluisterd naar OR en vakbonden, zodat de efficiency te wensen overlaat?
De plannen van Wiedeking met VW waren radicaal. Er zouden geen heilige huisjes gespaard blijven. Daarom is het jammer dat van die plannen weinig details bekend zijn, behalve een paar boude uitspraken van Wiedeking, die bij VW (uiteraard) niet in goede aarde vielen.
Omgekeerd is er ook op Porsche kritiek te leveren. De enorme winsten van de laatste paar jaar zijn te danken aan aandelentransacties en niet aan operationele winst. Over 2008 werd bijvoorbeeld meer winst gemaakt dan omzet. Eind 2008 begin 2009 sloeg de winst dan ook om in een fors verlies, dat nu op 5 miljard euro wordt geraamd. De schuld van Porsche wordt augustus 2009 geschat op meer dan 14 miljard euro, in belangrijke mate ontstaan door de aankoop van ten tijde van aanschaf peperdure VW aandelen.
Schoenmaker blijf bij je leest! Maar dat is iets wat succesvolle topmannen steeds weer vergeten en waar managementboeken over zijn volgeschreven: ze gaan zich vervelen bij de eigenlijke core business en raken gebiologeerd door (te) grootse plannen.
Zo is de marktpositie van Porsche bedenkelijk smal: vier basismodellen, die allemaal in de categorie duur tot zeer duur vallen en qua vervuiling hoog scoren. Niet iets om de huidige crisis gezond mee door te komen.
Vanuit deze analyse is het heel verstandig dat Porsche VW wilde overnemen want VW dekt het gehele spectrum van supergoedkoop tot superduur af. Bovendien is VW kampioen dieseltechnologie, waar Porsche tot voor kort niets van wilde weten, maar die in veel Europese landen een absolute must is om überhaupt nog auto’s te kunnen verkopen.
Of het omgekeerd zo verstandig is van VW om Porsche over te nemen is zeer de vraag. Hiermee wordt op het hart getrapt van de rechtgeaarde Porsche liefhebber, maar wat zijn de feiten? Het is een kleine speler, de productie van een jaar bij Porsche staat gelijk aan vier dagen productie bij VW. Het heeft hoogstaande technologie in huis, maar of het de meer dan 10 miljard euro waard is, die er zeker ingestopt moet worden?
Veeleer is het een emotionele keuze: VW en Porsche zijn beide ontsproten aan het brein van keveruitvinder Ferdinand Porsche, de grootvader van Ferdinand Piëch en behoren tot het “autocultureel” erfgoed van Duitsland.
Jammer want als de botsing tussen de superego’s van de beide voormannen binnen de perken was gebleven en als Wiedeking zich had beperkt tot zijn core business was een veel rationeler besluitvorming mogelijk geweest. Het lijkt er nu op dat beide partijen hebben verloren.
Auteur; Lisa van de Bunt
Kennisbank onderwerpen: Corporate governance,
Fusie
